การวัดค่าระดับมีกี่แบบ? รู้จัก 4 วิธีหลักในงานสำรวจ

การวัดค่าระดับมีกี่แบบ? รู้จัก 4 วิธีหลักในงานสำรวจ

การวัดค่าระดับ (Elevation Measurement) ถือเป็นขั้นตอนสำคัญในงานสำรวจและวิศวกรรมโยธา เพื่อกำหนดความสูงหรือความแตกต่างของระดับ (Height Difference) ระหว่างจุดต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 4 รูปแบบหลัก ดังนี้

1. การวัดระดับโดยตรง (Direct Leveling / Geometric Leveling)

อุปกรณ์: ใช้กล้องวัดระดับ (Auto Level / Digital Level) ร่วมกับไม้สเกล (Staff)
หลักการ: วัดความสูงโดยการเล็งแนวราบจากกล้องไปยังไม้สเกลแต่ละจุด
จุดเด่น: มีความแม่นยำสูง เหมาะกับงานก่อสร้าง งานสำรวจทางวิศวกรรมที่ต้องการความละเอียดมาก
ข้อสังเกต: ต้องใช้เวลาและบุคลากรในการดำเนินงาน รวมถึงมีข้อจำกัดเมื่อพื้นที่มีระดับสูงต่ำมาก

2. การวัดระดับทางอ้อม (Trigonometric Leveling)

อุปกรณ์: ใช้กล้อง Total Station หรือ Theodolite ที่วัดมุมดิ่ง (Vertical Angle) และระยะลาดชัน (Slope Distance)
หลักการ: นำค่าที่วัดได้คำนวณความสูงด้วยสูตรทางตรีโกณมิติ
จุดเด่น: ทำงานได้รวดเร็วและสะดวก ไม่ต้องใช้ไม้สเกลเหมือนการวัดโดยตรง
ข้อสังเกต: ความแม่นยำอาจน้อยกว่าการวัดระดับโดยตรง โดยเฉพาะเมื่อระยะทางไกลหรือสภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย

3. การวัดระดับด้วยดาวเทียม (GNSS Leveling)

อุปกรณ์: ใช้เครื่องรับสัญญาณดาวเทียม (GPS หรือ GNSS)
หลักการ: หา Ellipsoidal Height จากสัญญาณดาวเทียม แล้วปรับแก้เป็นค่าระดับอ้างอิง (Orthometric Height) ด้วยโมเดลจีออยด์
จุดเด่น: เหมาะกับการสำรวจพื้นที่กว้างหรือพื้นที่ห่างไกล ไม่ต้องวางเส้นฐานแบบการวัดทั่วไป
ข้อสังเกต: ต้องใช้สถานีฐานที่มีความเที่ยงตรง (Differential GNSS) และมีความรู้เรื่องการปรับแก้จีออยด์อย่างถูกต้อง

4. การวัดระดับด้วยความดันบรรยากาศ (Barometric Leveling)

อุปกรณ์: ใช้เครื่องวัดความดันอากาศ (Barometer) เพื่อเทียบความแตกต่างของความดันที่จุดสูงและจุดต่ำ
หลักการ: คำนวณความสูงจากความเปลี่ยนแปลงของความดันอากาศ
จุดเด่น: เหมาะสำหรับการวัดค่าระดับแบบคร่าว ๆ ไม่ต้องใช้อุปกรณ์สำรวจขั้นสูง
ข้อสังเกต: ความแม่นยำต่ำ เหมาะกับงานที่ไม่ต้องการข้อมูลในระดับละเอียด เช่น การสำรวจเบื้องต้น

สรุป

การวัดค่าระดับในงานสำรวจและวิศวกรรมมีให้เลือกหลายวิธี ขึ้นอยู่กับ เป้าหมาย (ต้องการความละเอียดแค่ไหน), ลักษณะพื้นที่ (เป็นที่ราบหรือภูเขา), และ ทรัพยากร (บุคลากร อุปกรณ์ งบประมาณ) เพื่อนำไปประยุกต์ให้เหมาะสมกับหน้างานจริงและได้ข้อมูลที่ถูกต้องตามความต้องการ